ارزیابی خصوصیات زمین شناسی مهندسی رخنمون های اولترابازیک در جنوب شهر مشهد

چکیده محدوده مورد مطالعه در جنوب شهر مشهد شامل سنگ های اولترابازیکی است که از نظر تقسیم بندی زمین شناسی در محدوده زمین درز قرار دارند. سنگ های اولترابازیک بخش مهمی از افیولیت های مشهد را تشکیل می دهند. به دلیل افزایش قیمت زمین و توسعه شهر مشهد در ارتفاعات جنوبی آن و افزایش ساخت و سازها در این منطقه، مطالعه توده سنگ های اولترابازیک و درزه های آن از لحاظ خصوصیات مهندسی توده سنگ و تأثیر آن در ناپایداری شیب ها و ترانشه های ایجاد شده در این محدوده از اهمیت بسزایی برخوردار شده است. در این تحقیق 5 ترانشه در منطقه به منظور تعیین خواص مهندسی رخنمون های اولترابازیک، مورد بررسی های میدانی و آزمایشگاهی قرار گرفته است. ابتدا پروفیل های هوازدگی در سنگ های اولترابازیک رسم و درجات مختلف هوازدگی بر روی آنها مشخص شده است. سپس برای تعیین خواص فیزیکی و مکانیکی این سنگ ها، آزمایش مقاومت فشاری تک محوره، آزمایش بار نقطه ای، چکش اشمیت و آزمایش درصد جذب آب و تخلخل و نیز مطالعات پتروگرافی صورت گرفته است. برای محاسبه اندازه بلوک های سنگ های اولترابازیک از سه روش محاسبه rqd، تراکم وزنی درزه و حجم بلوک استفاده شده است. اندازه بلوک به ویژه حجم بلوک به عنوان یک داده ورودی بسیار مهم در بسیاری از محاسبات مهندسی سنگ مثل سیستم rmi استفاده می شود. در این پژوهش به منظور طبقه بندی توده سنگ از دو سیستم rmi و gsi استفاده گردیده است. سپس با استفاده از مقادیر حجم بلوک و rmi و نیز مقادیر بار نقطه ای و gsi، قابلیت حفاری در ترانشه های مورد مطالعه پیش بینی شده است و بهترین روش، روش استفاده از ریپر می باشد. همچنین با استفاده از سیستم طبقه بندی rmi نوع سیستم نگهدارنده مناسب برای این توده سنگ ها، پیچ سنگ و شاتکریت پیشنهاد شده است. در انتها نقشه زمین شناسی مهندسی و نقشه تراکم شکستگی های سنگ های اولترابازیک منطقه رسم شده است. نقشه زمین شناسی مهندسی حاوی اطلاعاتی از قبیل مقادیر rqd، gsi، rmi و مقاومت فشاری تک محوره و نیز موقعیت شکستگی های منطقه و قابلیت حفاری در این سنگ ها می باشد. کلمات کلیدی: اولترابازیک،خواص مهندسی توده سنگ ها، جنوب مشهد، نقشه زمین شناسی مهندسی